Türkiye'de Konut Projelerinde Sosyoekonomik Değişimlerin Etkisi

Türkiye'de Konut Projelerinde Sosyoekonomik Değişimlerin Etkisi

Türkiye’de sosyoekonomik değişimler, konut projelerinde önemli etkilere yol açtı. Alım gücünün azalması, boşanmaların artması ve üniversite öğrencilerinin daha küçük evlere olan talebi, konut metrekarelerini son 18 yılda 31 metrekare düşürdü. Hanelerde ortalama kişi sayısı 4 kişiden 3’e düşerken, daire büyüklükleri de 127’den 96 metrekareye geriledi.

Boşanmaların Artışı ve Daire Büyüklükleri

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, 2023 yılında 173 bin 342 olan boşanmalar, 2024’te 187 bin 343’e çıktı. Boşanma hızı 2,03’ten 2,19’a yükseldi. İstanbul Gayrimenkul Değerleme (İGD) çalışmasına göre ise 2021 yılında ortalama 112,4 metrekare olan daire büyüklükleri, 2023 yılında 97,8 metrekareye, 2024 yılında ise 96,4’e geriledi. Böylelikle son 4 yılda daireler ortalama 16 metrekare küçüldü.

Bu durum, konut piyasasında önemli değişimlere neden oldu. Boşanmaların artması, tek kişilik hanelerin sayısını artırdı. Hanelerin yüzde 18’inin tek kişilik hanelerden oluştuğu belirtiliyor. Bu da, daha küçük dairelere olan talebi artırdı. Tüketicilerin daha küçük konutlara yönelmesi, sektördeki değişimlerin bir yansıması olarak değerlendiriliyor.

Apartman Daireleri Küçülürken Müstakil Evler Büyüyor

Apartman daireleri son 18 yılda yaklaşık 31 metrekare küçülmesine karşın, müstakil evlerde 43 metrekare arttı. Müstakil evlerin büyüklüğü 169’dan 212 metrekareye çıktı. Özellikle son yıllarda konuta erişimin zorlaşması, tüketicilerin arsadan ev sahipliğine yönelmesine neden oldu. Bu durum, müstakil yapılara olan talebi artırdı.

Sektör temsilcileri, gelir dağılımındaki bozulma ve yükselen maliyetlerin daire metrekarelerinin daha da küçülebileceği öngörüsünde bulundu. Müstakil konutların büyüklüğünün artması, gelir dağılımındaki bozulmayı da ima ediyor. Bu değişim, konut piyasasında önemli bir trend olarak öne çıkıyor.

Gelir Dağılımındaki Bozulma ve Küçülen Daireler

İstanbul Gayrimenkul Değerleme Kurucu Ortak Ahmet Büyükduman, ortalama hane halkı büyüklüğünün 4’ten 3 kişiye gerilediğini belirtti. Daire büyüklüğündeki değişim, hane halkının küçülmesiyle açıklanamaz. Konuta erişimin güçleşmesi, geliştiricileri daha küçük konut üretimine yönlendirmiş görünüyor. Bu durum, konut piyasasında önemli bir değişim yaratıyor.

Büyükduman, “Gelir dağılımındaki bozulmaya işaret ediyor” diyerek, konut üretiminde yaşanan değişimlerin sosyolojik ve ekonomik nedenlere dayandığını vurguladı. Stagflasyon ortamında, maliyetlerin artmasıyla birlikte, müteahhitlerin daha küçük daireler üretmeye yöneldiği ifade ediliyor.

Küçük Dairelere Yönelik Artan Talep

Mimar Dr. Ahmet Erkutoğlu, konut projelerinde küçük dairelerin oranının arttığını belirtti. Eskiden 3 + 1’in altında daire inşa edilmediğini, ancak son yıllarda bu durumun değiştiğini ifade etti. Bugün büyük bir konut projesinin yüzde 30’u 1 + 1, yüzde 40’ı 2 + 1, yüzde 25’i 3 + 1, yüzde 5’i de 4 + 1 ve üzerindeki dairelerden oluşuyor.

Ekonomik şartlarla alım gücünün zayıflaması, üniversite öğrencilerinin talepleri ve boşanmaların artması, tek başına yaşam tercihlerini artırdı. Bu durum, 1 + 1 ve 2 + 1 dairelere olan talebi artırıyor. Fiyat farkları da dikkat çekiyor. 1 + 1 daireler ortalama 5-6 milyon TL, 2 + 1 daireler 9-10 milyon TL, 3 + 1 daireler ise 14-15 milyon TL arasında değişiyor.